Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze, wraz z Wrocławskim Oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego i Muzeum Przyrodniczym w Jeleniej Górze, było jednym ze współorganizatorów międzynarodowej konferencji historyków Euroregionu „Nysa”, nt.: „Losy klasztorów na Śląsku, w Czechach oraz na Górnych i Dolnych Łużycach w XVIII i XIX wieku”, jaka odbyła się 4 października 2013 r. w Jeleniej Górze.
Miejsce obrad wybrano nieprzypadkowe – oddany dwa tygodnie wcześniej, po remoncie i adaptacji na siedzibę Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze, siedemnastowieczny budynek dawnej prepozytury krzeszowskich cystersów w Cieplicach Śląskich. We wspaniałych wnętrzach, pod „wydobytymi” spod tynku po 200 latach od sekularyzacji, znakomicie zakonserwowanymi freskami z końca XVII wieku, poświęconymi życiu św. Bernarda z Clairvaux i tematyce chrystologicznej, spotkali się historycy, historycy sztuki i archiwiści z Czech, Niemiec i Polski, którzy wysłuchali ośmiu referatów, ukazujących różnorodną problematykę związaną z klasztorami i ich dziedzictwem na obszarze dzisiejszego Euroregionu „Nysa”. Moderatorem konferencji był Ivo Łaborewicz – kierownik jeleniogórskiego Oddziału Archiwum Państwowego we Wrocławiu.
Niestety, nie były to wszystkie zaplanowane wystąpienia, gdyż czworo referentów (z powodów zdrowotnych i pilnych spraw zawodowych) w ostatniej chwili musiało zrezygnować z przyjazdu do Jeleniej Góry. Niemniej jednak spotkanie było bardzo owocne, a badacze, oprócz wymiany doświadczeń i poglądów (co ułatwiało symultaniczne tłumaczenie poszczególnych wystąpień oraz dyskusji), mieli możliwość zwiedzenia całego kompleksu pocysterskiego w uzdrowiskowej części dawnych Cieplic Śląskich, jak również wysłuchać znakomitego koncertu amerykańskiego mistrza lutni Paula Beiera, zorganizowanego w ramach cyklu „Szlakiem lutnistów ze Śląska”.
Materiały z konferencji zostaną w przyszłym roku wydane drukiem przez Uniwersytet Wrocławski, w ramach serii wydawniczej projektu pt. „Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX wieku”.
Oprac. Ivo łaborewicz
Wykaz referatów, w kolejności prezentacji:
- Prof. dr hab. Marek Derwich (Uniwersytet Wrocławski) – Projekt: „Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX wieku”
- Prof. dr hab. Rafał Eysymont (Uniwersytet Wrocławski) – „Rola cystersów w przemianach architektoniczno-przestrzennych zespołu klasztornego na tle rozwoju Cieplic”
- Mgr Hedvika Kuchařová (Strahovská knihovna Královské kanonie premonstrátů na Strahově w Pradze) – „Desetiletí sekularizace. Uřední mechanismy rušení klášterů v Čechách v letech 1780–1790”
- Prof. dr hab. Andrzej Kazimierz Kozieł (Uniwersytet Wrocławski) – „Nowo odkryte malowidła freskowe w dawnym probostwie cysterskim w Cieplicach”
- Dr. Winfried Töpler (Bistumsarchiv Görlitz) – „Die Aufhebung der Zisterzienserabtei Neuzelle”
- Dr. Marius Winzeler (Städtische Museen Zittau) – „Barocker Schwanengesang und romantische Erneuerung – Kunst und Architektur in Klöstern St. Marienthal und St. Marienstern zwischen 1780 und 1860”
- PhDr. Milan Svoboda (Technická univerzita v Liberci) – „Zrušené kláštery v severinich Čechách na konci 18 století”
- mgr Grzegorz Joachimiak (Uniwersytet Wrocławski) – „Kantata pogrzebowa autorstwa Karla Sedlaka w świetle mecenatu Johanna Antona Schaffgotscha”
Zdjęcia: Aleksandra Nowak-Odelga (Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze)