70 lat dziedzictwa archiwalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945 - 2015)

Wersja do wydrukuPDF version

Wystawa "70 lat dziedzictwa archiwalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych", przygotowana przez Archiwum Państwowe we Wrocławiu, przedstawia problematykę trudnego procesu narodzin archiwistyki polskiej na obszarach włączonych do Polski w 1945 r., tworzonej na gruzach dokonań archiwistów niemieckich. Wydarzenia te zostały zestawione z najnowszymi osiągnięciami archiwów w zakresie ochrony zasobu archiwalnego i jego popularyzacji.

Udostępniona obecnie online ekspozycja była prezentowana od 7 października do 5 listopada 2015 r. w gmachu w Archiwum Państwowego we Wrocławiu przy ul. Pomorskiej 2 w ramach centralnych uroczystości jubileuszowych z okazji 70. rocznicy działalności państwowej służby archiwalnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski (ZZiP). Jej autorką jest Grażyna Trzaskowska, która projekt ten zrealizowała we współpracy z kilkunastoma instytucjami archiwalnymi, tj.: Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Państwowym w Elblągu z siedzibą w Malborku, Archiwum Państwowym w Gdańsku, Archiwum Państwowym w Gorzowie Wielkopolskim, Archiwum Państwowym w Katowicach, Archiwum Państwowym w Koszalinie, Archiwum Państwowym w Olsztynie, Archiwum Państwowym w Opolu, Archiwum Państwowym w Szczecinie, Archiwum Państwowym w Zielonej Górze, Archiwum Archidiecezji Gdańskiej w Gdańsku, Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu oraz Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze.

Na wystawie zgromadzono materiały archiwalne wymienionych wyżej archiwów dotyczące ich działalności własnej, ze szczególnym uwzględnieniem chronionego zasobu archiwalnego. Eksponaty stanowią reprodukcje dokumentów aktowych i fotografii, opracowanych przez poszczególne archiwa. Umieszczono je na 20 planszach graficznych (odrębnych dla każdego archiwum) i zgrupowano w pięciu obszarach tematycznych. Są one następujące:

  1. Początki organizacyjne archiwów zostały zilustrowane archiwaliami z zasobu Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Znalazły się tu m.in.: akta Wydziału Archiwów Państwowych Ministerstwa Oświaty, któremu podległy archiwa państwowe w latach 40. XX w. oraz akta Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Witolda Suchodolskiego, pełniącego tę funkcję w latach 1945-1949, a w szczególności: pierwsze akty prawne regulujące podstawy działania państwowej służby archiwalnej, dokumenty informacyjne i sprawozdawcze odnoszące się do działalności archiwów państwowych, w tym rozwoju sieci archiwalnej w latach 40. i 50. XX w.
  2. Kształtowanie zasobu archiwalnego przedstawiono na przykładzie wybranych, unikatowych dla danego regionu źródeł archiwalnych oraz zachowanych środków ewidencyjnych, sporządzonych przez archiwistów zarówno niemieckich, jak i polskich.
  3. Sylwetki pionierów archiwistyki zostały przybliżone w oparciu o fotografie gromadzone w kronikach archiwalnych oraz krótkie biogramy, sporządzone na podstawie dostępnych źródeł.
  4. Rozwój infrastruktury archiwalnej, w tym odbudowa i rozbudowa gmachów archiwalnych, została zilustrowana m.in. fotografiami, szkicami architektonicznymi budynków, dokumentami aktowymi z pierwszej połowy XX w. oraz współczesnymi fotografiami obiektów archiwalnych.
  5. Upowszechnianie zasobu archiwalnego, zwłaszcza rozwój działalności naukowej i popularyzatorskiej archiwów dokumentuje bogaty - archiwalny i współczesny - materiał fotograficzny z licznych imprez organizowanych przez archiwa ZZiP, w tym: konferencji naukowych, sesji popularno- naukowych, lekcji archiwalnych dla młodzieży, wernisaży wystaw archiwalnych, działalności wydawniczej archiwów itp.

Uzupełnieniem projektu "70 lat dziedzictwa archiwalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych" jest katalog dokumentów wystawy, zawierający artykuły odnoszące się do początków organizacyjnych archiwów. Wydawnictwo składa się z 14 rozdziałów, każdy z nich poświęcony dziejom jednego z archiwów, których autorami są archiwiści. Zamieszczone teksty stanowią rozwinięcie tematyki zasygnalizowanej na wystawie, umożliwiając jej lepszą percepcję. Dużą zaletą katalogu jest bogaty materiał ilustracyjny w postaci reprodukcji dokumentów archiwalnych, których format i jakość umożliwia odczytanie materiałów tekstowych. Całość zredagowała Grażyna Trzaskowska.

Obecnie serdecznie zapraszamy do zwiedzenia wystawy "70 lat dziedzictwa archiwalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych" w formie online.

dr Grażyna Trzaskowska
kurator wystawy

Aby obejrzeć wystawę kliknij w link: 70 lat dziedzictwa archiwalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945 - 2015)