W poniedziałek dnia 27 listopada 2017 r. w salach Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze odbył się wernisaż czesko-polskiej wystawy pt. „Mapy Gór Izerskich / Mapy Jizerských hor”, przygotowanej przez Severočeské muzeum w Libercu oraz gospodarza. Na spotkanie przybyło blisko 40 osób zainteresowanych nie tylko przeszłością najdalej na zachód wysuniętego pasma polskich gór, ale swoistą tajemnicą, jaką kryją niemal wszystkie dzieła kartograficzne.
Wystawa jest efektem projektu badawczego wspomnianego Muzeum w Libercu oraz tamtejszego Uniwersytetu Technicznego, mającego na celu przestudiowanie dziejów oraz zmian geograficznych Gór Izerskich w oparciu o źródła kartograficzne zgromadzone w instytucjach czeskich polskich i niemieckich. Czescy badacze, wraz z polskimi, przeprowadzili szeroko zakrojoną kwerendę, jak również badania terenowe. W ich wyniku zgromadzili sporą wiedzę o mapach turystycznej Gór Izerskich, ale i dokumentacji kartograficznej wykonanej dla innych celów. Dzięki temu mogli m.in. opracować własne cztery mapy (przedstawiające miejscowości: Wielka Izera, Jizerka, Gierczyn oraz Nove Mesto), ukazując na nich sytuację współczesną na tle przemian geograficznych, gospodarczych, demograficznych itp. od końca XVII w. po dzień dzisiejszy. Ponadto na 18 planszach przedstawili różne zagadnienia związane ze starymi mapami, a więc zmiany granic administracyjnych, rozwój górnictwa i innych przedsiębiorstw, osadnictwo, zalesienie, kształtowanie się sieci drogowej itd., jak również proces skanowania i sporządzania w oparciu o stare mapy nowych przedstawień kartograficznych. Na podstawie jednej z najpopularniejszych map turystycznych sprzed I wojny światowej wykonali również model przestrzenny gór. Do tego przygotowali prezentację multimedialną. Wielkie zainteresowanie wzbudził reprint mapy dóbr Frydlandu z 1660 r.
Archiwum w Jeleniej Górze przedstawiło natomiast oryginały map ze swojego zasobu, wraz z najstarszą wśród nich, pochodzącą z Atlasu Śląska wydanego w 1750 r. przez Homanna mapą księstwa jaworskiego. Ponadto wyeksponowano przeszło 20 map turystycznych i przeglądowych z lat 1806-1985 oraz 6 map katastralnych, obrazujących zasiedlenie i zagospodarowanie najbardziej interesujących fragmentów Gór Izerskich w latach 1863-1939.
Pierwotnie wystawa prezentowała była w dniach od 7 września do 5 listopada 2017 r. w Muzeum w Libercu, a do końca tego roku będzie zaś dostępna w salach Archiwum Państwowego Oddział w Jeleniej Górze.
Oprac. Ivo Łaborewicz, fot. Wojciech Szczerepa
